Patent Değerleme
Patent Değerleme Nedir? Patent Değerleme Neden Yapılır?
Patent değerleme, bir fikrin veya buluşun teknik ve stratejik değerini belirleyerek fikri mülkiyet hakkının korunma sürecidir. Bu süreçte, genel olarak marka gücü desteklenerek rekabet avantajı sağlanmaktadır. Bu nedenle birçok firma için patent değerleme kritik önem taşır. Bu noktada, “patent değerleme nasıl yapılır?” merak ediyorsanız, şu nedenlerle yapılır diyebiliriz:
- Patent değerleme, şirketin sahip olduğu fikri mülkiyet haklarının gerçek değerini korumak için yapılmaktadır.
- Firmaların yatırımcılarla olan güvenini sağlayarak sermaye süreçlerine destek olmaktadır.
- Markaların finansal değerini destekleyerek marka gücüne katkı sağlamak için yapılır.
- Hukuki süreçlerde, mahkemelerde resmi bir patent değerleme raporu oluşturmak amacıyla yapılır.
- Şirketlerin devir veya lisans işlemlerinde objektif değer göstermek için patent değerleme yapılmaktadır.
Detaylı bilgi almak için formu doldurun size ulaşalım
Patent Değerleme Nasıl Yapılır?
Sistematik analiz ve finansal modelleme sürecinden oluşan patent değerleme, çok aşamalı bir süreçtir. Bu süreçte atılacak ilk adım, patent analizi yapılarak buluşun yenilik düzeyi, avantajları ve korunma kapsamının detaylı bir şekilde değerlendirilmesidir. Daha sonra patent değerleme yöntemleri kullanılarak ekonomik tahminler yapılır ve patentlerin piyasa durumu, rekabet seviyesi ile pazar araştırması analiz edilir. Ardından finansal değerlendirme yapılıp maliyet avantajları ve yatırım getirileri hesaplanır.
Patent değerleme hazırlama sürecinin sonunda, hazırlanan patent değerleme raporu ile elde edilen sonuçlar profesyonel bir şekilde sunulur. Böylelikle patent değerleme raporu ile patentin güncel değeri, gelecekteki potansiyeli ve risk faktörleri açıkça yer alır. Bu rapor, şirket birleşmelerinde veya lisans anlaşmalarında önemli bir referans belgesi niteliği taşır.
Patent Değerlemenin Temelleri
Patent değerlemenin temelleri, birkaç farklı finansal ve analitik metoda dayanır ve bu süreçte birden fazla finansal yaklaşım kullanılabilir. Bu kapsamda, patentin niteliğine, sektöre ve kullanım amacına göre değişen patent değerlemenin temelleri aşağıdaki gibidir:
- Piyasa Yaklaşımı: Patent değerlemede piyasa yaklaşımı, benzer patentlerin satış, lisans veya devir fiyatlarını inceler. İncelenen bu verilere göre ortalama bir değer aralığı belirlenerek, aktif pazarlarda gerçekçi ve güvenilir sonuçlar elde edilir.
- Maliyet Yaklaşımı: Bu yaklaşım, patentin gelişim sürecinde harcanan emek, zaman ve maliyetleri dikkate alır. Ayrıca maliyet yaklaşımı, aynı patenti tekrar sıfırdan geliştirmek istediğimizde ne kadara mal olacağını da gösterir. Sonuç olarak, maliyet yaklaşımı yeni teknoloji şirketleri tarafından sıklıkla tercih edilmektedir.
- Gelir Yaklaşımı: Bu yöntem ile patentten elde edilebilecek gelir potansiyeli tahmin edilerek bugünkü değerine indirgenir ve patentin ekonomik değeri bulunur. Patent gelir potansiyeli hesaplanırken ürünün satış hacmi, lisans gelirleri ve maliyet avantajı dikkate alınır.
- Risk Ayarlamalı Bugünkü Net Kar Metodu:Bu metot ile gelecekte elde edilmesi gereken kazançlar, olası risk faktörlerine göre revize edilerek bugünkü değerine indirgenir. Daha sonra tüm riskler göz önünde bulundurularak gerçekçi bir değerleme yapılır.
- Olasılık Ağaçları Metodu:Farklı senaryolara dayalı olasılık hesapları içeren olasılık ağaçları metodunda, patentle ilgili birden fazla gelecek senaryoya olasılık değeri atanır. Böylelikle daha kapsamlı finansal öngörü sağlanarak, belirsizliklerin yüksek olduğu sektörlerde kullanılır.
- Monte Carlo Metodu: Binlerce olası durum simülasyonla hesaplanan bu metot, patentin değerini tahmin eder. Böylelikle istatistiksel analizlerle patentin potansiyel gelir aralıkları gösterilir ve yazılım ile biyoteknoloji gibi değişken sektörlerde etkili bir yöntemdir.
- Duran Varlıklar İçin Seçenekli Değerleme Metodu: Patenti bir yatırım seçeneği olarak ele alan bu metotta, patent sahibi projeyi devam ettirme, durdurma veya genişletme hakkına sahiptir. Aynı zamanda bu haklar, doğrudan değerleme sonucuna etki eder.
Patent Değerleme Hangi Durumlarda Yapılır?
Birçok finansal ve stratejik durumda yapılabilen patent değerleme, yatırımcıların güvenini sağlaması ve şirket bilançolarında doğru görünüm sağlanması açısından kritik önem taşımaktadır. Bu yüzden patentlerin doğru şekilde değerlendirilmesi için sürecin tüm detaylarıyla bilinmesi gerekir. Bu noktada, patent değerleme şu durumlarda yapılır:
- Finansal raporlama ve varlık beyanı
- Şirket satın almaları veya şirket birleşmeleri
- Patent lisanslama veya devir işlemleri
- Marka değerini artırma amacı Yatırımcı görüşmeleri ve fon başvuruları
- Hukuki süreçlerde tazminat veya hak talebinin belirlenmesi
Patent Değerlemesi Yapılırken Dikkat Edilmesi Gerekenler
Patent değerleme hassas bir süreç olduğu için dikkat edilmesi gereken önemli unsurlar vardır. Bahsi geçen bu önemli unsurlar aşağıdaki gibidir:
- Patent değerleme yöntemleri doğru seçilmeli ve buluşun niteliğine uygun olmalıdır.
- Yapılacak pazar analizinin detaylı ve güncel verilere dayalı yapılması gerekir.
- Patent haklarının hukuki süreçlere uygun ve net olması gerekmektedir.
- Patent değerleme raporu sürecinde şeffaf ve doğrulanabilir kaynakların kullanılmasına dikkat edilmelidir.
- Son olarak, patent değerlemesi yapılırken tüm bu süreçler, marka tescil danışmanlığı firmaları tarafından profesyonel bir şekilde yürütülmelidir.
Patent Değerlemenin Sağladığı Avantajlar
Doğru şekilde yapılan patent değerlemesi, işletmeye pek çok avantaj sağlayarak stratejik kararlarını güçlendirmektedir. Bu nedenle patent değerleme, işletmeler için vazgeçilmez bir parça haline gelmiştir. Belirtilen bu avantajlar şu şekildedir:
- Patent değerleme, yatırımcıların güvenini artırmaktadır.
- Şirketin maddi olmayan varlıklarını somutlaştırarak şirket değerlemesine katkı sağlar.
- Şirketin piyasa değerini yükselttiği için lisans görüşmelerinde pazarlık gücü kazandırır.
- Doğru varlık yönetimi sağlayarak birçok vergisel avantaj sunar.
- Markanın kurumsal itibarını yükseltir.
Kimler Patent Değerleme Yaptırmalı?
Birçok avantajı içinde barındıran patent değerlemeyi yalnızca büyük şirketler değil; start-up’lar, Ar-Ge merkezleri, üretim firmaları ve marka tescili bulunan her işletme yaptırmalıdır. Böylelikle işletmeler, sahip oldukları fikri mülkiyetin gerçek ekonomik değerini ortaya koyabilir ve bu değeri stratejik kararlarında etkin bir şekilde kullanabilirler.
Patent Değerleme Süreci Ne Kadar Sürer ve Kimler Tarafından Yapılır?
Patent değerleme süreci, patentin kapsamına, kullanılan yönteme ve patentin karmaşıklığına göre değişiklik göstermektedir. Bu bağlamda, eğer patent basitse, süreç ortalama 2-4 hafta arasında tamamlanır. Ancak geniş kapsamlı bir patent ise bu süre 1 ila 3 aya kadar uzayabilir.
Patent değerlemenin kimler tarafından yapıldığı sorusunu ele almak gerekirse; marka tescil danışmanlığı ve fikri mülkiyet uzmanları gibi deneyimli ve profesyonel kişilerce yürütülmesi gerekmektedir. Ayrıca teknoloji danışmanları ve finansal analistler de patent değerleme sürecini profesyonel bir şekilde yürütebilen kişiler arasında yer almaktadır.
Patent Değerlemesi ile Marka Değerlemesi Arasındaki Fark Nedir?
Merak edilen ve çoğu zaman karıştırılan patent değerlemesi ile marka değerlemesi arasındaki fark, oldukça araştırılan bir konudur. Aradaki farkı net bir şekilde kavrayabilmek için, patent değerlemesinin yapılan buluşun ekonomik getirisi, teknik özgünlüğü ve ticarileşme potansiyeli ile ilgilendiğini bilmek gerekir. Marka değerlemesi ise markanın itibarı, müşteri sadakati ve bilinirliği ile ilgilenmektedir.
Daha net bir şekilde açıklamak gerekirse; marka değerlemesi, işletmenin kimliğini temsil ederken, patent değerleme somut bir teknik çözümün korunmasını sağlar. Sonuç olarak, patent değerleme ve marka değerleme her ne kadar birbirinden farklı gözükse de, iki süreç için de profesyonel marka tescil danışmanlığı hizmeti almak, süreçlerin eksiksiz ve hukuki kurallara uygun bir şekilde ilerlemesine yardımcı olur.
Patent Değerleme Raporunun İçeriği
Patent değerleme raporunun içeriği, buluşun finansal ve ekonomik potansiyelini objektif bir şekilde ortaya koyan kapsamlı bir dökümandır. Bu dokümanın içeriğinde genel olarak şu başlıklar yer alır;
- Buluşun konusu, teknik tanımı ve yenilik düzeyi
- Pazar potansiyeli, rekabet ortamı ve ticarileşme
- Patent haklarının süresi, kapsamı ve coğrafi geçerliliği
- Maliyet analizi ve risk değerlendirmesi
- Patent değerleme yöntemleri
Patent Değerleme için Başvuru Nasıl Yapılır?
Patent değerleme başvurusu, belirli bir süreci takip etmeyi gerektiren teknik ve hukuki bir işlemdir. Bunun için, ilk olarak değerleme yapılacak patentin Türk Patent ve Marka Kurumu’nda (TÜRKPATENT) tescil edilmiş olması ya da başvuru aşamasında bulunması gerekir. Ardından, işletme ya da patent sahibi kişi, patentin ekonomik değerini belirlemek amacıyla uzman bir patent vekili veya değerleme firması ile çalışmalıdır. Çünkü çalışılan firma ya da vekil, başvuru sürecinde patentin teknik özellikleri, kullanım alanı, pazar potansiyeli, rekabet avantajı ve gelir yaratma kapasitesi gibi unsurları ayrıntılı biçimde inceler. Daha sonra incelenen patent rapor hâline getirilerek patent sahibine iletilir. Böylelikle bu belge, hem yatırımcı ilişkilerinde hem de finansal planlamalarda resmi bir belge olarak kullanılabilir.
Patent Değerlemesi Başvurusunda Dikkat Edilmesi Gerekenler
Patent değerlemesi başvurularının olumlu sonuçlanması için başvuru sürecinde dikkat edilmesi gereken bazı detaylar bulunur. Özellikle patent değerleme yöntemlerinin doğru belirlenmesi, bahsi geçen detayların en önemlisidir. Çünkü her buluş ve sektör için yöntemler farklılık göstermektedir. Yapılan değerleme, sektör dinamikleri ve buluşun ticari potansiyeline göre yapılarak verilerin güncel olmasına dikkat edilmelidir. Ayrıca benzer patentlerle de karşılaştırma yapılarak özgün olup olmadığına bakılmalıdır. Son olarak, patent değerlemesi başvurusunda sürecin sağlıklı bir şekilde ilerleyebilmesi ve başarılı olabilmesi için bağımsız ve lisanslı bir uzmandan destek alarak süreç yürütülmelidir.
Patent Değerleme için Gerekli Belgeler
Patent değerleme sürecinin eksiksiz ve sağlıklı bir şekilde ilerleyebilmesi için bazı belgelere ihtiyaç duyulur. Bahsi geçen bu belgeler şunlardır;
- Patent tescil belgesi
- Teknik çizimler, ürün detayları ve kullanım açıklamaları
- Lisans veya ortaklık sözleşmeleri
- Gelir tabloları, satış verileri ve mali raporlar
- Pazar analizleri ve rekabet değerlendirmeleri
İstenilen bu belgeler patent değerleme raporu hazırlanırken güvenilirlik ve doğruluk açısından gerekli olan en temel belgelerdir. Bu yüzden eksiksiz bir şekilde hazırlanması ve sunulması gerekir.
Patent Değerleme Sürecinde Marka Tescil Danışmanlığı Seçerken Dikkat Edilmesi Gerekenler
Patent değerleme sürecinde doğru danışman seçmeniz hem teknik hem de stratejik yönlendirme açısından katkı sağlamaktadır. Bu sebeple aşağıda danışmanlık firması seçerken dikkat edilmesi gereken kriterler şunlardır;
- Öncelikle marka tescil için patent ve marka alanında uzmanlık düzeyine dikkat etmeniz oldukça önemlidir.
- Ek olarak geçmiş çalışmalarına bakmak da doğru danışmanlık seçmenizde sizlere referans olabilir.
- Ayrıca patentinizin uluslararası geçerliliği olması için marka tescil danışmanının yapmış olduğu iş birliklerine ve referanslarına da göz gezdirmeniz fayda sağlayacaktır.
- Profesyonel bir ekip ile çalışmanız ve bu ekibin teknik, hukuki ve finansal bilgilerini analiz etmeniz açısından yarar sağlar.
- Son olarak da kurumsal iletişim ve raporlama süreçlerinin şeffaflığı da, bu süreçte kritik katkı sağlar.
Unutmayın ki kurumsal ve başarılı bir danışman, süreci sadece belge düzeyinde değiş, stratejik açıdan da yöneterek patentinizin başarılı olması sürecinde kritik rol oynamaktadır.
Patent Değerleme hangi durumlarda yapılır?
- Şirket değerinin belirlenmesi (M&A süreçleri vb.)
- Fikri mülkiyet haklarının satılması veya lisanslanması
- Hukuki ihtiyaç (tazminat tespiti, icra-iflas-haciz durumları vb.)
- Finansmana erişim (Banka kredisi, risk sermayesi gibi)
- Fikri mülkiyet portföyünün yönetimi (önceliklendirme, yurtdışı başvuru ya da hak düşürme kararı gibi)
- Hizmet buluşu yapan çalışanlara ödenecek bedelin hesaplanması
- Muhasebe ve vergi işlemleri
Patent Değerlemenin Sağladığı Avantajlar
- Kurumun Fikri Mülkiyet Haklarının Değeri Ortaya Çıkarılır.
- Kurumun Yenilikçi Teknolojilerinin Bugüne Kadar Yarattığı Değer Ötesinde Gelecekte Yaratacağı Değer Ortaya Çıkarılır.
- Değerlenen Fikri Mülkiyet Hakları Şirket Birleşme – Satın Alma Süreçlerinde (M&a) Şirketin Değerini Artıran Bir Faktör Olarak Masaya Konabilir.
- Yapılan Değerleme Çalışmasının Sonuçları Bilançolarda Dip Notlarda, Nazım Hesaplarda Gösterilebilir.
- Değerlenen Fikri Mülkiyet Hakları Grup İçi Ya Da Dışı Yapılara Transfer Edilip, Buradaki Önemli Vergi Avantajlarından Faydalanılabilir.
- Doğru Lisanslama Stratejisi İle Lisan Hakları Dünyaya Dağıtılabilir, Üretim-satışla Uğraşmadan Lisans Gelirleri İle Önemli Kazanımlar Elde Edilebilir.
Sistem Global ve Patent Değerleme
Sistem Global, çözüm ortağı Erdem Kaya Patent işbirliği ile, Türkiye’nin birçok köklü kurumuna Fikri Haklar (marka, patent, tasarım, telif hakları) alanında fikirlerin değerlere dönüşmesi sürecine en üst seviyede katkı koyabilmek için deneyimli profesyonellerden oluşan ekibiyle müvekkillerine hizmet vermektedir. Müvekkillerinden bazıları her yıl Türkiye’nin en çok patent ve marka başvurusu yapan ilk 10 firması arasında yer almaktadır.
Patent Değerleme Raporu İçeriği
- Patent Künyesi
- Değerlemenin Amacı
- Değerleme Yöntemi (Hangi Yöntem, Tercih Nedeni, Metodoloji Bilgisi)
- Değerlendirme Bölümü
- Patent Ailesi Analizi
- Ticarileşme Analizi
- Pazar Analizi
- Patent Saha Analizi
- Perspektifler Bazında Skorlama (Hukuk, Teknik, Pazar Gibi)
- İskonto Oranının Hesaplanması
- Gelir Projeksiyonunun Yapılması
- Telif Oranının Belirlenmesi
- İNA İle Gelirin Bugüne İndirgenmesi
- Hassasiyet Tablosuna Göre Alternatif Senaryo Analizi
- Optimal Patent Değerine Karar Verilmesi
