Bordro Denetim Kontrol Listesi | Bordro Nasıl Denetlenir?
4 Kasım 2025Vergi Borcu Yapılandırma İşlemi Nedir? Nasıl Yapılır?
4 Kasım 2025
Ar-Ge ve tasarım indirimi, işletmelerin yenilikçi projelere yatırım yapmasını teşvik eden önemli bir vergi avantajıdır. 5746 sayılı Araştırma, Geliştirme ve Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun kapsamında uygulanan bu indirim, hem teknoloji geliştirme hem de ürün tasarımı yapan firmalar için büyük fırsatlar sunar. Bu noktada Ar-ge ve tasarım indirimi hakkında merak ettikleriniz için içeriğimize göz atabilirsiniz. Şimdiden keyifli okumalar ve iyi günler dileriz.
Arge ve Tasarım İndirimi Nedir?
İşletmelerin teknoloji kaynaklı sistem oluşturması ve küresel rekabet gücünü artırması için devlet zaman zaman bazı teşvikler verir. Bu teşviklerin amacı ülkedeki girişimcilerin ve yatırımcıların inovasyon ile teknoloji dönüşümünü gerçekleştirmesine imkan sunmaktır. Bu bağlamda arge ve tasarım indirimi, araştırma geliştirme faaliyetleri ile tasarım çalışmalarına ilişkin yapılan harcamaların %100’ünün kurum kazancından indirilmesidir diyebiliriz. Böylelikle şirketler aşağıdaki şartları yerine getirdiği takdirde Ar-Ge/Tasarım Merkezi’nin kurumlar vergisi yönünden matrahtan indirim hakkı ile Ar-Ge/Tasarım çalışanlarının ücretlerinden doğan gelir vergisi, damga vergisi teşviki ile sgk işveren payı indirimi gibi avantajlardan yararlanabilirler. Ayrıca işletmenin yaptığı Ar-Ge ve tasarım harcamaları amortisman yolu ile ikinci kez gider yazılacağından bu noktada kurumlar vergisi matrahından double indirim sağlayarak ödeyeceği kurumlar vergisi önemli ölçüde azalmaktadır.
Arge ve Tasarım İndirimi Türleri
Yapılacak arge vergi indirimi iki farklı şekilde düzenlenmiştir. Bunlar; merkez bazlı indirim ile proje bazlı indirimlerdir. Bu nedenle de Arge indiriminden yararlanma şartları bu iki farklı türe göre değişmektedir. Bunlar;
- Merkez Bazlı Arge İndirimi Ve Tasarım İndirimi;
- Ar-ge merkezlerinde en az 15 tam zamanlı Ar-Ge personeli istihdam eden işletmeler ve tasarım merkezlerinde en az 10 tam zamanlı tasarım personeli çalıştıran işletmeler indirimden yararlanabilir.
- Bu indirimlerden yararlanmak için Bakanlık onayı zorunludur. Bakanlık onayı merkez statüsü kazanmak için şart olduğundan, harcamalar indirim konusu olacaktır. Böylelikle merkez statüsünü Bakanlık onayı ile alan işletmeler sürekli Arge ve tasarım indirimlerinden yararlanabilir.
- Büyük ölçekli ve sürekli olarak Ar-Ge/Tasarım çalışması yapan firmalar bu teşvikten yararlanabilir.
- Proje Bazlı Arge İndirimi Ve Tasarım İndirimi;
- TÜBİTAK, KOSGEB, Teknopark ya da ilgili Bakanlık onayı ile yürütülen Ar-Ge projeleri için verilen indirimdir. Onaylanan proje kapsamına göre harcamalar vergi matrahından indirilebilir. Aynı zamanda proje bazlı Ar-Ge/Tasarım indirimi için çalıştırılması zorunlu personel sayısı yoktur.
- Proje eksenli çalışma yapan firmalar ve daha küçük firmalar bu indirimden faydalanır.
Kurumlar Vergisi Beyannamesinde ARGE İndirimi Örnekleri
İşletmeler ar ge indirimi kurumlar vergisi ile yıl içinde kazanç sağlayabilirler. Çünkü Ar-Ge indirimi endeksleme oranı %100 olduğundan, kurumlar vergisi beyannamesinden Ar-Ge harcaması %100 indirilebilir. Bu bağlamda kurumlar vergisi beyannamesinde arge indirimi örnekleri üzerinden sağlayacağınız kazancı net görebilirsiniz.
Örnek 1
İşletmeler Ar-Ge/Tasarım İndirimi ile kurumlar vergisi boyutunda geçici vergi dönemlerini de kapsayacak şekilde önemli ölçüde vergi avantajı sağlayabilirler. Proje/projeler kapsamında yapılan Ar-Ge/Tasarım harcamalarının beyanname üzerinde indirim uygulaması %100 olduğundan, geçici vergi ve kurumlar vergisi beyannamelerinde Ar-Ge/Tasarım harcamaları %100 indirim olarak kullanılabilir. Bu bağlamda kurumlar vergisi beyannamesinde Ar-Ge/Tasarım indirimi örnekleri üzerinden sağlayacağınız kazancı net görebilirsiniz.
| Ar-Ge/Tasarım İndirim Hakkı Bulunmadığında | Ar-Ge/Tasarım İndirim Hakkı Bulunduğunda | |||
| Ticari Bilanço Karı (+) | 14.000.000,00 | Ticari Bilanço Karı (+) | 14.000.000,00 | |
| KKEG (+) | 1.000.000,00 | KKEG (+) | 1.000.000,00 | |
| Vergi Matrahı | 15.000.000,00 | Ar-Ge/Tasarım İndirimi (-) | 10.000.000,00 | |
| Ödenecek Vergi | 3.750.000,00 | Vergi Matrahı | 5.000.000,00 | |
| Ödenecek Vergi | 1.250.000,00 | |||
Örneklerde de görüldüğü üzere Ar-Ge/Tasarım İndirimine sahip bir işletmenin ödeyeceği vergide 2.500.000 TL’lik bir avantaj oluşmaktadır.
Örnek 2
| YALNIZCA TEKNOKENT KAZANÇ İSTİSNASI UYGULANDIĞINDA | AR-GE/TASARIM İNDİRİMİ İLE TEKNOKENT KAZANÇ İSTİSNASI BİRLİKTE UYGULANDIĞINDA | |||
| Ticari Bilanço Karı (+) | 14.000.000,00 | Ticari Bilanço Karı (+) | 14.000.000,00 | |
| KKEG (+) | 1.000.000,00 | KKEG (+) | 1.000.000,00 | |
| Teknokent Kazanç İstisnası (-) | 7.500.000,00 | Teknokent Kazanç İstisnası (-) | 7.500.000,00 | |
| Vergi Matrahı | 7.500.000,00 | Ar-Ge/Tasarım İndirimi (-) | 7.500.000,00 | |
| Ödenecek Vergi | 1.875.000,00 | Vergi Matrahı | 0,00 | |
| Ödenecek Vergi | 0,00 | |||
Örneklerde de görüldüğü üzere Teknokentte yer alan bir işletmenin Ar-Ge/Tasarım İndirim uygulamasına dahil olabildiği bir senaryoda ödeyeceği vergide 1.875.000 TL’lik bir avantaj oluşmaktadır.
Örnek 3
| VERGİ MATRAHI OLUŞMADIĞINDA AR-GE/TASARIM İNDİRİMİ DURUMU | AR-GE/TASARIM İNDİRİMİ VERGİ MATRAHINDAN BÜYÜK OLDUĞUNDA | |||
| Ticari Bilanço Zararı (-) | -14.000.000,00 | Ticari Bilanço Karı (+) | 14.000.000,00 | |
| KKEG (+) | 1.000.000,00 | KKEG (+) | 1.000.000,00 | |
| Ar-Ge/Tasarım İndirimi (-) | 7.500.000,00 | Ar-Ge/Tasarım İndirimi (-) | 17.500.000,00 | |
| Vergi Matrahı | 0,00 | Vergi Matrahı | 0,00 | |
| Ödenecek Vergi | 0,00 | Ödenecek Vergi | 0,00 | |
| Gelecek Yıla Devreden Ar-Ge/Tasarım İndirimi | 7.500.000,00 | Gelecek Yıla Devreden Ar-Ge/Tasarım İndirimi | 2.500.000,00 | |
Örneklerde de görüldüğü üzere şirketin vergilendirme dönemi içerisinde elde ettiği kazanç Ar-Ge/Tasarım harcamasından daha az olabilir. Bu durumda Ar-Ge/Tasarım İndirimi yalnızca kazanç kadar kullanılabilmektedir. Kullanılmayan indirim hakkı ise herhangi bir süre kısıtlaması olmaksızın vergi matrahı oluncaya dek sonraki yıllara devretmektedir. Devreden Ar-Ge/Tasarım İndirim tutarı ise her yıl kurumlar vergisi beyannamesinde T.C. Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından açıklanan yeniden değerleme oranınca artırılıp bu şekilde avantaj hakkı gelecek yıllara korunarak taşınmaktadır.
Kimler Arge ve Tasarım Teşviklerinden Yararlanabilir?
Arge ve tasarım teşviklerinden yararlanabilecek kişiler 5746 sayılı kanun kapsamında açıkça sayılmıştır. Şirketlerin faaliyetlerinin Ar-ge ve tasarım niteliğinde olması ve bu faaliyetlerin KOSGEB, Bakanlık ya da TÜBİTAK gibi kurumlar tarafından onaylanması gerekmektedir. Bu tür sermaye şirketlerinin şartları sağlaması halinde ar-ge ve tasarım teşviklerinden yararlanması mümkündür. Bu konuya daha detaylı bakmak gerekirse;
- Ar-Ge merkezi kuran firmalar
- Tasarım merkezi kuran şirketler
- TÜBİTAK, KOSGEB veya Bakanlıkça desteklenen proje bazlı Ar-Ge faaliyetleri yürüten işletmeler
- Teknopark içinde Ar ve tasarım faaliyetleri yürüten şirketler
Arge ve Tasarım Teşvik Belgesi için Başvuru Şartları
Araştırma ve geliştirme merkezleri ile tasarım merkezlerine birçok alanda istisna ve muafiyet sağlayan teşviklere başvururken dikkat edilmelidir. Çünkü kanun çerçevesinde her detayı belirlenen vergi indirim matrahlarına göre arge indirimi, ilave arge indirimi ve ar ge merkezi vergi indirimi yapılır. Bu kapsam doğrultusunda Ar-Ge ve tasarım teşvik belgesi için başvuru şartları şu şekildedir;
- Sermaye şirketi statüsünde Türkiye’de kurulmuş işletme olması gerekir.
- Ar- ge ve tasarım faaliyetlerini yürütmesi zorunludur.
- Kanunda açıkça belirlenen sayıda personel istihdam etme zorunluluğu karşılanmalıdır. (Ar-ge merkezi için en az 15 tam zamanlı Ar-Ge personeli, tasarım merkezi için en az 10 tam zamanlı tasarım personeli şartı)
- Şirketin organizasyon şeklinde Ar-Ge ve tasarım birimi olmalıdır.
- Şirketin fiziki olarak bulunduğu yerde ofis, laboratuar gibi detaylar yer almalıdır.
- Ar-Ge ve tasarım projeleri kapsamında yenilik ile teknoloji geliştirme olmalıdır.
Yukarıda bahsi geçen şartları sağlayan şirketler Ar-Ge tasarım ve teşvik belgesi için başvuru şartlarını yerine getirmiş olur. Değerlendirme sonucunda gider kalemleri üzerinden ve vergi matrahına göre harcamalar karşılanır.
Arge ve Tasarım Teşviki Başvuru Süreci
Aşamalı olarak Ar-Ge/Tasarım indiriminden yararlanma şartları yerine getirilip tüm süreç doğru şekilde yönetilerek teşvike hak kazanabilirsiniz. Bunun için öncelikli olarak hazırlık aşamasında personel listesi, altyapı bilgileri ile proje alanlarına ilişkin veriler toplanır. Toplanan bu evrakların hepsi Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Ar-Ge Teşvikleri Otomasyon Sistemi (ARTES) üzerinden elektronik başvuru şeklinde yapılır. Sonrasında bakanlıkta görevli personeller başvuruyu şekil olarak inceler, değerlendirir. Ardından da bakanlıkça görevlendirilen heyet işletmeyi ziyaret edip personel, sahip olunan altyapı ve projelere bakarak değerlendirip raporunu hazırlar. Son olarak da değerlendirme komisyonu kararına göre başvuru onaylanır ya da eksiklik varsa giderilmesi için şirkete ek süre verilir. Başvurusu onaylanan işletme ise Ar-Ge ve Tasarım Merkezi belgesini alır.
Arge ve Tasarım Teşvik Belgesi için Gerekli Belgeler
Bu belgenin varlığı şirketlerin kurumlar vergisi ar-ge/tasarım indirimi ve ar-ge/tasarım merkezi çalışanlarının ücretlerinden doğan vergi ve sgk prim indirimi almasında etkendir. Eksiklikler olduğu takdirde değerlendirme komisyonu kısa zamanda bunların giderilmesi için ek süre verme inisiyatifine sahiptir. O yüzden Arge ve tasarım merkezi belgesi için gerekli belgeler şunlardır;
- Şirketin ticaret sicil gazetesi ve imza sirküleri
- ARTES üzerinden doldurulan başvuru formu
- Ar-Ge ve tasarım organizasyon şeması
- Planlanan ya da devam eden projelerin listesi ile proje tanıtımına ilişkin dosyalar
- SGK dökümleri ile birlikte personel listesi
- Kira kontratı, tapu ve şirkete ait fotoğraflar
- Son yıla ilişkin bilanço ile gelir tablosu
Arge ve Tasarım Teşviki Başvurusu Yaparken Dikkat Edilmesi Gerekenler
Kanuni olarak ar ge / tasarım indiriminden yararlanma şartları belirlenmiş olduğundan bunlara bağlı kalmak başvurunun onaylanmasını kolaylaştırır. O nedenle arge ve tasarım merkezi belgesi başvurusu yaparken dikkat edilmesi gerekenler konusuna ayrıca özen gösterilmelidir. Başvuru sırasında ve sonrasında gerekli yükümlülükler sağlandığında süreç sorunsuz ilerler. Bu kapsam doğrultusunda Ar-Ge ve tasarım teşviki başvurusu yaparken dikkat edilmesi gerekenler şu şekildedir;
- Proje dosyasında hedefler, yenilikler ve bütçe konusu detaylandırılmalıdır.
- Şirkete ilişkin fiziksel altyapı evrakları eksiksiz olmalı, fotoğraflar özellikle dosyaya eklenmelidir.
- ARTES sistemine yüklenmesi istenen başvuru belgeleri doğru ve eksiksiz olmalıdır.
- Ar-Ge ve tasarım merkezinin teşvikten yararlanması için gerekli personel şartı sağlanmalıdır.
- Personele ilişkin SGK kayıtları da doğru, eksiksiz sunulmalıdır.
- Belgelere ve başvuruya ilişkin eksiklik olması halinde verilen ek süre içinde mutlaka eksiklerin tamamlanmasına özen gösterilmelidir.
- Ar-Ge tasarım ve teşvik belgesi alındıktan sonra Bakanlığa olan düzenli raporlama yükümlülüğü yerine getirilmelidir.
Bu şartları sağladığınızda sorunsuz biçimde harcamalara ve gider kalemlerine ilişkin teşviklerden yararlanabilir ayrıca farklı teşvik ve hibeleri aynı gider kalemine dair olmayacak şekilde birleştirebilirsiniz.
Arge ve Tasarım Teşvikinin Sunduğu Avantajları
Şirketlerin araştırma ve geliştirme faaliyetleri ile tasarım faaliyetlerine ilişkin sunulan avantajların amacı şirketin ödeyeceği vergi ve sgk primlerini hafifletip araştırma ve geliştirme çalışmalarına hız kazandırmaktır. Bu sayede Ar-Ge/Tasarım merkezi olan şirketler yenilikçi teknolojiye ilişkin çalışmalarda bulunup tasarım faaliyetleri yürütebilir. Bunun dışında arge ve tasarım merkezi olmanın sunduğu avantajlar şunlardır;
- Geçici vergi ve Kurumlar Vergisi dönemlerinde Ar-Ge/Tasarım İndirimi tutarının vergi matrahından %100 indirim yapılabilmesi,
- Personel ücretlerinden doğan gelir vergisi (%80, %90 ve %95) ve damga vergisi (%100) üzerinden teşviki uygulanarak daha düşük personel maliyetinin oluşması,
- Personel ücretlerinden Sgk İşveren Payı üzerinden (%50) indirim uygulanarak daha düşük personel maliyetinin oluşması,
- Yeni makine ve teçhizatlar için alımda uygulanan KDV istisnası, gümrük vergisi istisnası ve Ar-Ge/Tasarım harcamalarının ikinci kez amortisman yoluyla gider yazılması avantajıdır.
- Bu şirketler hibe ve fonlara kolayca ulaşabileceği TÜBİTAK, KOSGEB ve Avrupa Birliği fonlarında önceliklidirler.
- Teşvikler sayesinde nitelikli personel istihdam etmek de kolaylaşır. Mühendis ve tasarımcı istihdam etmek için mali avantaj kazanılır.
- Düşük maliyetle yüksek teknolojiye sahip yatırımlar yapılabilir, büyük projelere başlanabilir. Bu da rekabet gücünü artırdığı gibi inovasyon sürecini de hızlandırır.
- Kazanç sağlanan yıl içinde vergi indirimleri uygulanmadıysa bir sonraki yıllara süresiz olarak devredilir.
- Yatırımı daha cazip kılarak inovasyonun hızlandırılmasına yardımcı olur.
Ar-Ge merkezi ve tasarım merkezi statüsü devam ettiği takdirde süresiz olarak teşviklerden yararlanmak mümkündür. Proje bitse bile şirketin statüsü devam ettiği için teşvik alınır.
Siz de Ar-Ge ve Tasarım İndirimi konusunda detaylı bilgi için Sistem Global’in Ar-Ge Merkezi Danışmanlığı ile iletişime geçebilirsiniz.
Ar-Ge Ve Tasarım İndirimi Hakkında Merak Edilenler
Ar-Ge ve tasarım indirimi hangi vergilerde geçerlidir?
Kurumlar vergisi ve gelir vergisinde vergi matrahı belirlenirken Arge ve tasarım indirimi uygulanır. Yapılan harcamalar kazanç üzerinden Arge indirimi ve tasarım indirimine tabi olur.
Ar-Ge İndirimi ne kadar süreyle kullanılabilir?
Ar-ge indirimi ve tasarım indirimi bazı teşviklerle birlikte alınabilir. Ancak burada dikkat edilmesi gereken konu aynı harcama kalemi için çifte indirim yapılamamasıdır. Bu bağlamda aynı gider kalemi iki kere teşvik kapsamına alınmadığında Teknopark istisnası, KDV istisnası, gümrük vergisi muafiyeti ve damga vergisi muafiyeti gibi teşvikler bir arada kullanılabilir.
Hangi harcamalar indirime konu edilemez?
Arge indirimi ve tasarım indiriminin konusu olmayan bazı gider kalemleri vardır. Bu harcama kalemleri açıkça belirtilmiş olup indirime tabi değildir. Arge ve tasarım indirimine tabi olmayan giderler; Yurtdışı Ar-Ge merkezlerinde yapılan giderler, Rutin bakım ve onarım giderleri,
Pazarlama, dağıtım ve satış giderleri, Üretim ve seri imalat kapsamında yapılan harcamalar, Know-how, hazır teknoloji satın alma giderleri ve lisans giderleri, İnşaat ve gayrimenkul alım giderleridir.
Ar-Ge ve Tasarım İndirimi oranı nedir?
Ar- ge merkezi vergi indirimi ve tasarım merkezlerinde yapılan harcamalara ilişkin indirimler %100’dür. Yani ar ge indirimi endeksleme oranına göre harcamanın tamamı vergi matrahından mahsup edilebilir. 2 milyon TL civarında Ar-ge harcaması yapan şirket bu miktarın tamamını vergi matrahından indirmiş olur.
İndirimden faydalanmak için Bakanlık onayı gerekli mi?
Ar-ge ve tasarım merkezi statüsünde olan yerler için indirim geçerlidir. Bakanlık onayı olmadan Ar-ge ve tasarım merkezi statüsü kazanılamayacağından sadece proje bazlı indirim alınabilir. Ancak Teknopark /TÜBİTAK onaylı projeler üzerinden indirim almak için Bakanlık onayı gerekmez.
Ar-Ge ve Tasarım İndirimi ile diğer teşvikler birlikte kullanılabilir mi?
Ar-ge indirimi ve tasarım indirimi bazı teşviklerle birlikte alınabilir. Ancak burada dikkat edilmesi gereken konu aynı harcama kalemi için çifte indirim yapılamamasıdır. Bu bağlamda aynı gider kalemi iki kere teşvik kapsamına alınmadığında Teknopark istisnası, KDV istisnası, gümrük vergisi muafiyeti ve damga vergisi muafiyeti gibi teşvikler bir arada kullanılabilir.
Ar-Ge ve Tasarım İndirimi hangi kanun kapsamında uygulanıyor?
Ar-Ge ve tasarım indirimi yasal dayanağı 5746 sayılı Araştırma, Geliştirme ve Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun’dur. 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu madde 10 bu kapsamdadır.
Ar-Ge ve Tasarım İndirimi için minimum personel şartı var mı?
Ar-Ge merkezi ve tasarım merkezi için minimum personel şartı vardır. Ar-Ge merkezi için en az 15 tam zamanlı ar-ge personeli şartı bulunmakta iken Tasarım merkezi içinse en az 10 tam zamanlı tasarım personeli sağlama zorunluluğu bulunmaktadır. Proje bazlı Ar-Ge faaliyetlerinde ise personel sayısı şartı olmayıp proje esas alınır.