KOBİ’LERİN AR-GE, İNOVASYON VE YATIRIM STRATEJİLERİNİ BELİRLEMELERİ İÇİN ÖNERİLER - BÖLÜM 2 - Sistem Global Danışmanlık
Sistem Global Danışmanlık Kobi̇’leri̇n Ar-Ge, İnovasyon Ve Yatirim Strateji̇leri̇ni̇ Beli̇rlemeleri̇ İçi̇n Öneri̇ler - Bölüm 1
KOBİ’LERİN AR-GE, İNOVASYON VE YATIRIM STRATEJİLERİNİ BELİRLEMELERİ İÇİN ÖNERİLER – BÖLÜM 1
6 Nisan 2020
Sistem Global Danışmanlık Kobi̇’leri̇n Ar-Ge, İnovasyon Ve Yatirim Strateji̇leri̇ni̇ Beli̇rlemeleri̇ İçi̇n Öneri̇ler - Bölüm 3
KOBİ’LERİN AR-GE, İNOVASYON VE YATIRIM STRATEJİLERİNİ BELİRLEMELERİ İÇİN ÖNERİLER – BÖLÜM 3
6 Nisan 2020
Sistem Global Danışmanlık Kobi̇’leri̇n Ar-Ge, İnovasyon Ve Yatirim Strateji̇leri̇ni̇ Beli̇rlemeleri̇ İçi̇n Öneri̇ler - Bölüm 1
KOBİ’LERİN AR-GE, İNOVASYON VE YATIRIM STRATEJİLERİNİ BELİRLEMELERİ İÇİN ÖNERİLER – BÖLÜM 1
6 Nisan 2020
Sistem Global Danışmanlık Kobi̇’leri̇n Ar-Ge, İnovasyon Ve Yatirim Strateji̇leri̇ni̇ Beli̇rlemeleri̇ İçi̇n Öneri̇ler - Bölüm 3
KOBİ’LERİN AR-GE, İNOVASYON VE YATIRIM STRATEJİLERİNİ BELİRLEMELERİ İÇİN ÖNERİLER – BÖLÜM 3
6 Nisan 2020

KOBİ’LERİN AR-GE, İNOVASYON VE YATIRIM STRATEJİLERİNİ BELİRLEMELERİ İÇİN ÖNERİLER – BÖLÜM 2

Sistem Global Danışmanlık Kobi̇’leri̇n Ar-Ge, İnovasyon Ve Yatirim Strateji̇leri̇ni̇ Beli̇rlemeleri̇ İçi̇n Öneri̇ler - Bölüm 2

BÖLÜM 2: ULUSAL BAZLI TÜBİTAK TEYDEB DESTEKLERİ

Ar-Ge projelerimizi desteklemek amacıyla kurulmuş ulusal fon kaynaklarımızdan en önemlisi TÜBİTAK’tır (Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu). Kurum Ulusal desteklerini Akademi, Sanayi ve Kamu olmak üzere 3 ana başlık altında toplamıştır. Akademi kanadına ARDEB (Araştırma Destek Programları Başkanlığı) birimi üzerinden destek verirken, Sanayi tarafı TEYDEB (Teknoloji ve Yenilik Destek Programları Başkanlığı) tarafından desteklenmektedir. TÜBİTAK bu ana alt başlıklar altında da birçok program ile Ar-Ge faaliyetlerini teşvik etmektedir.

TEYDEB DESTEKLERİ

TÜBİTAK TEYDEB destekleri farklı büyüklükteki girişimciler ve firmalar için çeşitli destek unsurları bulunmaktadır. Bu destek unsurlarının yapısı ihtiyaçlara bağlı olarak sürekli değişkenlik göstermektedir. Bu kapsamda TÜBİTAK TEYDEB birimi 2019 içerisinde önemli değişikliklere imza atmıştır. Bu değişiklikler aşağıdaki gibidir;

  1. Birim ilk olarak Haziran ayında TEYDEB programlarından en önemlilerinden olan 1501 kodlu desteğe KOBİ dışı firmaların başvurularını kaldırmıştır.
  2. İkinci olarak ise KOBİ’lerin 1507 ve 1501 programlarına sürekli başvuru yapma olanağı 31.12.2019 tarihi itibari ile kısıtlamıştır.
  3. Bu kısıtlama sonrasında KOBİ’lerin bu programlara başvurusu için çağrılı sisteme geçmiş ve bununla ilgili de mevzuat yayınlamıştır.

TÜBİTAK TEYDEB sistemi içerisinde şu an KOBİ’lerin başvurabileceği 3 temel başvuru unsuru kalmıştır. Bunlar;

  • 1501 / 1507 Sanayi ve KOBİ Başlangıç Ar-Ge Destekleri Programları
  • 1505 Üniversite Sanayi Arası İşbirliği Destek Programı olarak sıralanabilmektedir.

Bunlardan 1501 ve 1507 programları Ocak 2020’den itibaren çağrılı sisteme geçmiştir. 1505 programı ise sürekli başvuruya açıktır.

1501 destekleri kapsamında hazırlanacak programlarda aşağıdaki konulara dikkat edilmesi gerekmektedir.

  • Yürütücü sanayi kuruluşudur, akademiden danışmanlık desteği alınabilmektedir.
  • Proje süresi 36 ay ile kısıtlanmıştır.
  • Proje bütçesinde üst limit bulunmamaktadır.

1507 desteklerinde ise;

  • Yürütücü sanayi kuruluşudur, akademiden danışmanlık desteği alınabilmektedir.
  • Proje süresi 18 ay ile sınırlandırılmıştır.
  • Bütçe ise maksimum 600 bin TL olmalıdır.

1505 projelerinde ise;

  • Yürütücü birim üniversite ve ona bağlı bir Öğretim Üyesidir, sanayi kuruluşu ise müşteri olarak tanımlanmıştır. Üniversite ve akademisyen, firma için özel bir Ar-Ge faaliyeti yürütmekte ve sonrasında bilgi/teknoloji transferi yapmaktadır.
  • Proje süresi 24 ay ile sınırlandırılmıştır.
  • Bütçe ise maksimum 1 Milyon TL ile sınırlandırılmalıdır ve bütçe KDV dahil oluşturulmalıdır.

! Önemli Fark: 1501-1507 destekleri ile 1505 arasında önemli fark Yürütücü-Müşteri kuruluş kavramının olmasının yanında, buna bağlı bütçe kullanımıdır. 1505’de bütçe harcama birimi Üniversite olup, bu destek unsurunda diğerlerinden farklı olarak proje bütçesinin oluşumu önce harca, sonra hibeyi al şeklinde yürümemektedir. Proje bütçesi 6 aylık dönemlere ayrılmıştır. Bu 6 aylık dönemlerin başında KOBİ kendine düşen bütçenin %25’ini, TÜBİTAK ise kalan %75’ini açılan bir ortak hesaba yatırmaktadır. Bu bütçeyi yürütücü Öğretim Üyesi, sözleşme kuralları uyarınca harcamakla ve raporlamakla yetkilidir. Ayrıca projede görev alan Danışmanlık bedelleri PTI tanımlaması ile TÜBİTAK tarafından %100 desteklenmektedir. Böylece projenin Müşteri Kuruluş tarafından finansmanı daha kolay olmaktadır.

1501 ve 1507’de ise KOBİ’ler için destek oranı %75’dir. Bu projelerde desteklenecek proje harcama unsurları da aynıdır. Desteklenecek bu unsurlar aşağıdaki gibidir.

  • Personel giderleri
  • Proje personeline ait proje kapsamındaki seyahat giderleri kapsamında; uçak, tren, otobüs, gemi ile yapılan şehirlerarası ve uluslararası ekonomi sınıfı ulaşım giderleri,
  • Alet, teçhizat, yazılım ve yayın alım giderleri,
  • İlk madde, malzeme ve sarf giderleri,
  • Yurt içi ve yurt dışı danışmanlık hizmeti ve diğer hizmet alım giderleri,
  • Türkiye’deki üniversiteler, TÜBİTAK’a bağlı Ar-Ge birimleri, özel sektör Ar-Ge kuruluşları ve benzeri Ar-Ge kurum ve kuruluşlarına yaptırılan Ar-Ge hizmet giderleri

olarak sıralanmaktadır.

!! Önemli Değişiklikler: Yerli malı makine-teçhizat alımlarına %15 ilave destek verilecektir. Projelerin fizibilite etütleri için TÜBİTAK tarafından 20 Bin TL lik bir HİBE fonu kullandırılacaktır (Bu raporun hazırlanması 5 Milyon TL lik bütçelerin üstündeki projelerde ZORUNLU kılınmıştır). TÜBİTAK tarafından ÖN ÖDEME (transfer ödemesi) kullanımı kolaylaştırılmış ve 150 Bin TL’ye kadar teminat göstermeksizin, senet karşılığı ödeme alma imkanı sunulmuştur.

TÜBİTAK TEYDEB 1501 ve 1507 proje başvurularında hazırlanacak projelerden aşağıdaki safhalardan en az birini içermesi beklenmektedir. Bunlar;

  • Kavram geliştirme,
  • Teknolojik/teknik ve ekonomik yapılabilirlik etüdü,
  • Geliştirilen kavramdan tasarıma geçiş sürecinde yer alan laboratuvar ve benzeri çalışmalar,
  • Tasarım, tasarım uygulama ve tasarım doğrulama çalışmaları,
  • Prototip üretimi,
  • Pilot tesisin kurulması,
  • Deneme üretimi ve tip testlerinin yapılması,
  • Saha testlerinde karşılaşılan tasarım kaynaklı sorunların çözümü faaliyetleri olarak sıralanabilmektedir.

!!! 1501-1507 Çağrılı Sistem ve Püf Noktaları: Ocak 2020’den itibaren TÜBİTAK tarafından çağrılı sisteme geçilmiştir. Çağrılı sistemin özünde, ülkenin ihtiyaçları doğrultusundaki teknolojik gelişimleri yerli olanaklarla yapmak ve belirli konularda millileşmenin önünü açmak olacaktır. Bu alanca ana sektörler ve ana sektörlerin alt bileşenleri TÜBİTAK tarafından yılda 2 defa (Ocak-Şubat ve Temmuz-Ağustos) ilan edilecektir. Bu bileşenlerde, uygun TRL seviyelerinde proje fikri olan firmalar başvuru yaparak, ilgili HİBE fonlarından faydalanmaya çalışacaktır. Değerlendirmenin ve sonuç açıklamanın 3 ay olarak belirlendiği süreç aşağıdaki temel adımlardan oluşacaktır.

  • Ön Başvuru (TEYDEB PRODİS portalı üzerinden yapılacaktır)
  • Ön Başvuru kabulü sonrası esas başvurunun ilgili proje normlarına göre hazırlanarak TEYDEB PRODİS portalı üzerinden online gönderimi
  • Projenin TÜBİTAK tarafından usulden kontrolü
  • Projenin esastan değerlendirilmesi için hakem(ler) (Üniversitelerden atanan Öğretim Üyeleri ve/veya Ar-Ge Merkezlerinden atanan uygun uzmanlar) atanması

* Değerlendirme 3 kriter açısından yapılmaktadır. Proje hazırlanırken bunlara dikkat edilmelidir. Kriter I – Projenin Endüstriyel Ar-Ge İçeriği ve Yenilikçi Yönü, Kriter II – Projenin Uygulanabilirliği, Kriter III – Proje Çıktılarının Ekonomik Yarara Dönüşebilirliği. Proje hazırlanırken de bu 3 kritere özen gösterilmelidir. Bu 3 kriterin değerlendirmedeki önem seviyeleri Kriter I: %35, Kriter II: %23, Kriter III: %42 olarak belirlenmiştir.

  • Hakemlerin firmayı yerinde ziyareti ve raporlaması
  • TÜBİTAK tarafından kararın açıklanması (RED veya KABUL)

* Karar açıklanması esnasında 3 kriter için projelere ek puan verilecektir. Kriter I: Proje konusunun öncelikli alan başlıklarında yer alması, Kriter II: Firmanın daha önce herhangi bir uluslararası fon kaynaklı projeye başvurmuş olması, Kriter III: Firma geçmişinde diğer Ar-Ge projelerinin ticarileşme başarısı

** Eşik Puan Uygulaması: TÜBİTAK tarafından ilk defa eşik puan uygulaması başlatılmıştır. “Teknik ve ekonomik” eşik değer olarak ikiye ayrılmıştır. Teknik

eşik değer 1507 için 60, 1501 için ise 50 puan olarak belirlenmiştir. Bu eşik değerleri aşan projeler sonrasında aldıkları puan doğrultusunda ve bütçe bitene kadar büyükten küçüğe doğru sıralanacaktır ve bütçe limitinin üstünde kalanlar desteklenecektir.

  • Proje sözleşmesinin imzalanması

Bu safhadan sonra proje yürütme aşamasına geçecek ve firma tarafından 6 ayda bir hazırlanacak Teknik ve Mali raporlar ile TÜBİTAK tarafından izlenecektir.

Çağrılı dönemdeki en önemli püf nokta gerek değerlendirme kriterlerinin yüzdesel dağılımı, gerekse de ilave puan uygulamasındaki kriterlere bakıldığında TİCARİLEŞEBİLİRLİK / EKONOMİK FAYDAYA DÖNÜŞÜM olarak vurgulanabilmektedir. Hazırlanan projelerde, TRL Seviyesinin 6’dan 9’a kadar bölümü çok iyi anlatılmalıdır. Yani proje çıktısının nasıl bir metot ile, hangi planla, hangi pazara ve hangi erişim metotlarıyla satılacağı net olarak açıklanmalı ve mümkünse olası müşteriler belirlenerek maddi kanıtlarla ortaya konulmalıdır.

Bir sonraki yazıda Ar-GE desteklerinin ticarileşme olanaklarından bahsedilecektir.